Cyanobacteria hay gọi tắt là Cyano, nó không phải là một loại rêu tảo như nhiều người thường lầm tưởng. Thực tế, Cyano là một loại vi khuẩn quang hợp. Nó khá nhớt và thường mọc thành mảng, có thể được hút ra dễ dàng khỏi đá và nền cát. Cyano có nhiều loại màu đỏ, xanh và tím đậm.
Hiện tượng “Thủy triều đỏ” ở ngoài khơi bờ biển Nam California. (Ảnh Baja_Traveler - SDfish.com)
Ngoài đại dương, có một loại vi khuẩn lam gây nên hiện tượng “thủy triều đỏ, ảnh hưởng tới toàn bộ hệ sinh thái xung quanh chúng. Trong hồ cá của chúng ta, Cyano không độc hại tới mức như vậy, nhưng có những ảnh hưởng tiêu cực nhất định. Không chỉ về mặt thẩm mỹ, chúng còn bao phủ bề mặt san hô, đá sống, ngăn cản quá trình quang hợp của san hô. Ở điều kiện thích hợp, Cyano có thể phát triển cực nhanh và bao phủ bất cứ bề mặt nào trong hồ cá của bạn.
Sự bùng nổ mất kiểm soát của Cyano chủ yếu là do dinh dưỡng tăng cao và thiếu dòng chảy. Ở điều kiện này, Cyano có thể phát triển rất nhanh, lấn át các loại vi khuẩn có lợi và rêu tảo khác. Ngoài ra còn có những nguyên nhân phụ khác như quang phổ ánh sáng và sự mất cân bằng vi sinh.
Vi khuẩn Cyano ăn chất thải dư thừa trong hồ cá của bạn, và thường phát triển ở những nơi chất thải này được tích tụ như cát nền, đá sống, hay thậm chí là trong ngăn lọc. Cyano cũng rất thích những vị trí mà nước tù đọng do thiếu luồng. Vì thế nên hãy đảm bảo hồ cá của bạn có đủ luồng nước để luân chuyển ở tất cả các góc khác nhau, giúp dễ dàng loại bỏ các mảnh vụn, ngăn chất thải tích tụ ở một khu vực cụ thể - nơi mà 99% các vấn đề về cyano phát sinh.
Các loại máy tạo sóng cao cấp, ví dụ Vortech như của EcoTech Marine giúp loại bỏ hoàn toàn “điểm chết” trong hồ cá, giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát Cyano.
Bạn nên hút Cyano ra khỏi đá và nền cát ngay khi phát hiện ra sự tồn tại của chúng trong hồ. Nếu Cyano vẫn còn nguồn dinh dưỡng từ thức ăn dư thừa, chúng sẽ phát triển trở lại ngay lập tức.
Hút Cyano và các mảnh vụn ra hàng ngày rất hiệu quả trong việc đánh bại vi khuẩn Cyano. Thay nước cũng góp phần làm giảm lượng chất thải dư thừa. Một mẹo nhỏ là bạn có thể hút cyano trong hồ chính, đầu ra cho chảy qua một chiếc túi lọc thô để trong hồ lọc, túi lọc sẽ giữ lại cyano và để nước sạch qua.
Bạn cũng nên thay vật liệu lọc định kỳ và xử lí lượng thức ăn dư thừa trong vòng 1 giờ sau khi cho ăn.
Kiểm tra nồng đọ NO3, PO4 thường xuyên. Nếu lượng NO3, PO4 tăng cao nghĩa là hệ thống lọc của bạn đang làm việc không hiệu quả.
Các phương pháp tự nhiên để kiểm soát dinh dưỡng như hồ lọc rong hoặc bẫy rong cũng góp phần giảm thiểu sự bùng phát Cyano.
Khi đã kiểm soát được dinh dưỡng và cung cấp đủ luồng nước trong hồ cá, hầu hết các vấn đề về Cyano sẽ được giải quyết trong một vài tuần. Tuy nhiên cũng có rất ít trường hợp mọi thứ diễn biến xấu đến mức bạn phải “tắt đèn” hồ cá trong vòng 72h - Cyano không thể sống qua quãng thời gian đó nhưng cá và san hô thì không sao. Lưu ý là trong quãng thời gian đó, bạn phải xử lý được vấn đề luồng nước và dinh dưỡng nếu không Cyano vẫn sẽ bùng phát trở lại.
Ngoài ra một số sản phẩm hóa chất của các hãng cũng rất hiệu quả trong việc xử lý Cyano như Chemiclean hay Red Slime Remover.
